วิศวกรอาคารต้องรู้ EP.9: แนวโน้มวิศวกรรมอาคารในอีก 5 ปีข้างหน้า – ทักษะใหม่ที่ต้องเตรียมให้พร้อมตั้งแต่วันนี้

จักรพันธ์ ภวังคะรัตน์

Head of Property and Asset Management, JLL Thailand

เลขาธิการ สมาคมบริหารทรัพย์สินแห่งประเทศไทย

20 April 2025

จากซีรีส์: วิศวกรอาคารต้องรู้

เมื่ออาคารกำลัง “ฉลาดขึ้น” ทุกปีระบบต่าง ๆ ไม่ได้แค่เปิด–ปิด แต่ “คิด วิเคราะห์ และเรียนรู้” ได้เองถ้าวิศวกรไม่ปรับตัว ก็อาจถูกระบบแซงหน้าแต่ถ้าเตรียมตัวทัน วิศวกรจะกลายเป็น “ผู้ควบคุมเกมแห่งอาคารอนาคต”

1. เทคโนโลยีที่จะกลายเป็นเรื่องปกติในอาคาร (ปี 2025–2030)

• BMS ที่เชื่อมกับ Cloud + Mobile + AI→ วิศวกรควบคุมระบบจากมือถือ ไม่ต้องอยู่หน้าจอตลอดเวลา

• ระบบตรวจจับความผิดปกติแบบอัตโนมัติ (AFDD)→ ไม่ต้องรอให้ของเสีย ระบบรู้ก่อนว่าอะไรจะเสีย

• CMMS ที่เชื่อมกับ IoT และแจ้งงานอัตโนมัติ→ งานซ่อมถูกมอบหมายทันทีที่ระบบตรวจเจอ Fault

• Energy Dashboard แบบ Real-time→ ผู้บริหารดูพลังงานผ่านมือถือ วิศวกรต้องอธิบายตัวเลขให้เข้าใจ

• อาคารที่ตั้งเป้าสู่ Net Zero→ วิศวกรต้องเข้าใจการจัดการพลังงาน ลมหายใจ CO₂ และคาร์บอนฟุตพรินต์

2. ทักษะใหม่ที่ “วิศวกรอาคารยุคหน้า” ต้องมี

(1) Data Literacy – อ่านและเข้าใจข้อมูล

• รู้ว่าเลขนี้คืออะไร? มาจากไหน? เชื่อถือได้แค่ไหน?

• แปลข้อมูลจากระบบ → เป็นข้อเสนอเชิงเทคนิคที่ผู้บริหารเข้าใจ

• ใช้ Dashboard / Trend / Report เป็นเครื่องมือสื่อสารที่มีพลัง

(2) System Integration – รู้จักระบบที่คุยกัน

• เข้าใจว่า BMS เชื่อมกับอะไร? AFDD ทำงานร่วมกับอะไร?

• วางแผนระบบแบบ Cross-Discipline ได้ (M&E + IT + IoT)

• แก้ปัญหาได้ทั้งฝั่ง Hardware และ Software

(3) ESG & Energy Knowledge – เข้าใจเรื่องพลังงานและความยั่งยืน

• รู้ทันกฎหมาย เช่น พ.ร.บ.อนุรักษ์พลังงาน

• เข้าใจ Carbon Metrics, Net Zero, และระบบพลังงานหมุนเวียน

• สื่อสารกับผู้เช่า ผู้บริหาร และ Auditor ได้ในเรื่องการประหยัดพลังงาน

(4) Communication & Leadership – พูดให้ทีมเข้าใจ ทำให้ระบบเดิน

• นำทีม PM ได้อย่างมืออาชีพ

• พูดกับผู้บริหารเป็น เชื่อมโยงเทคนิคกับธุรกิจ

• กล้ารับผิดชอบ และ “ขับเคลื่อนระบบ” แทนที่จะรอคำสั่ง

3. ความท้าทายใหม่ที่รออยู่

• Cybersecurity: อาคารเชื่อมต่อกับเครือข่ายเสมอ ต้องเข้าใจความเสี่ยง

• กฎหมายสิ่งแวดล้อม: CO₂ Intensity, กรีนอาคาร, ข้อกำหนด Taxonomy

• การขาดแคลนบุคลากรรุ่นใหม่: วิศวกรต้องทำหน้าที่พี่เลี้ยง ถ่ายทอดความรู้

• ความคาดหวังของผู้เช่า / ผู้บริหาร: ต้องตอบโจทย์ทั้ง Comfort + Cost + Carbon

4. บทบาทใหม่ของวิศวกรอาคารในอนาคต

จาก “ช่างเทคนิค” → เป็น “ผู้นำระบบอัจฉริยะ”จาก “ผู้ดูแลเครื่องจักร” → เป็น “นักวิเคราะห์ + ผู้จัดการความยั่งยืน”

วิศวกรอาคารในอนาคตต้อง…

• วิเคราะห์ข้อมูลได้แม่นยำ

• ทำงานร่วมกับระบบอัตโนมัติได้ไม่กลัว

• เข้าใจทั้งเทคโนโลยีและความต้องการของผู้ใช้อาคาร

• เป็นสะพานเชื่อมระหว่าง “ระบบอัจฉริยะ” กับ “การใช้จริงในชีวิตประจำวัน”

สรุปท้ายบท

อีก 5 ปีข้างหน้า อาคารจะฉลาดกว่านี้อีกมากแต่จะมีคุณค่าแค่ไหน… ขึ้นอยู่กับคนที่ดูแลมันและ “คนคนนั้น” ก็คือ วิศวกรอาคารที่ “รู้เท่าทันอนาคต และพร้อมจะนำมันมาใช้”

EP.10: จรรยาบรรณของวิศวกรอาคาร – ความเป็นมืออาชีพที่สร้างความเชื่อมั่นให้ทั้งอาคารและผู้ใช้รอติดตามตอนต่อไปที่ www.jack-journal.com และเพจ Jack Journal มีเรื่องมาเล่า