การประเมินความปลอดภัยของระบบปรับอากาศในอาคารสูงหลังแผ่นดินไหว

จักรพันธ์ ภวังคะรัตน์

อดีตนายกสมาคมวิศวกรรมปรับอากาศแห่งประเทศไทย (ACAT)

Head of Property and Asset Management, JLL Thailand

29 March 2025

กรุงเทพมหานครเพิ่งได้รับแรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวเมื่อเร็วๆ นี้ ซึ่งส่งผลต่ออาคารสูงและโครงสร้างพื้นฐานบางส่วน แม้ว่าระบบโครงสร้างของอาคารในกรุงเทพฯ จะออกแบบให้รองรับแรงสั่นสะเทือนได้ในระดับหนึ่ง แต่การตรวจสอบความเสียหายของระบบสำคัญ เช่น ระบบปรับอากาศ (HVAC) ยังคงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต โดยเฉพาะอาคารสูงที่มีผู้ใช้งานจำนวนมากและระบบที่ซับซ้อน ควรมีการตรวจสอบองค์ประกอบหลักของระบบ HVAC อย่างละเอียดดังนี้

1. การตรวจสอบโครงสร้างและการยึดโยงของอุปกรณ์

• ตรวจสอบว่า Chiller, AHU, FCU, ปั๊มน้ำ, คอมเพรสเซอร์ และ Cooling Tower มีการเคลื่อนตัวจากตำแหน่งเดิมหรือได้รับความเสียหายหรือไม่

• ตรวจสอบ ระบบยึดโยงอุปกรณ์ เช่น ฐานรองรับ สลักเกลียว หรือสปริงกันสะเทือนว่ายังแข็งแรงและไม่มีการหลุดออกจากจุดยึด

• ตรวจสอบว่าท่อส่งน้ำเย็น (Chilled Water Pipes) และท่อส่งลมมีรอยแตกร้าว รั่วซึมหรือไม่ โดยเฉพาะอาคารสูงในย่านธุรกิจของกรุงเทพฯ ที่มีระบบท่อแนวดิ่งขนาดใหญ่

2. การตรวจสอบระบบท่อส่งลมและระบบท่อส่งน้ำ

• ตรวจสอบความเสียหายของ ท่อลมและฉนวนกันความร้อน ว่ามีรอยแตกร้าว หลุดจากจุดยึด หรือเกิดการบิดเบี้ยวหรือไม่

• ตรวจสอบ การรั่วไหลของน้ำเย็น น้ำร้อน หรือน้ำหล่อเย็น โดยดูจากร่องรอยน้ำรั่วหรือแรงดันที่ลดลงผิดปกติ

• ตรวจสอบ วาล์ว ปั๊มน้ำ และข้อต่อ ว่ามีการแตกร้าว รั่วซึม หรือหลุดจากตำแหน่งหรือไม่ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ได้รับแรงสั่นสะเทือนสูง เช่น อาคารสูงในย่านสาทรและสุขุมวิท

3. การตรวจสอบ Cooling Tower

• ตรวจสอบโครงสร้างของ Cooling Tower ว่ามีการแตกร้าว บิดเบี้ยว หรือหลุดจากฐานรองรับหรือไม่

• ตรวจสอบ พัดลม Cooling Tower ว่าใบพัดอยู่ในสภาพดี ไม่มีการแตกหัก และไม่เกิดเสียงผิดปกติ

• ตรวจสอบ มอเตอร์และระบบขับเคลื่อน (Drive System) ว่ายังทำงานได้ตามปกติ ไม่มีการเคลื่อนตัวหรือเสียหาย

• ตรวจสอบ ถังพักน้ำ (Basin) และท่อน้ำเข้า-ออก ว่ามีการแตกร้าวหรือรั่วซึมหรือไม่

• ตรวจสอบ Drift Eliminator, Fill Media และ Nozzle ว่ายังอยู่ในตำแหน่งเดิมและไม่มีการเสียหาย

• ตรวจสอบ ระบบท่อส่งน้ำหล่อเย็น (Cooling Water Pipes) ว่ามีรอยรั่วหรือจุดเชื่อมต่อหลวมหลังแผ่นดินไหว โดยเฉพาะในอาคารสูงที่ใช้ระบบหล่อเย็นขนาดใหญ่ในกรุงเทพฯ

4. การตรวจสอบห้อง AHU, Shaft และ Air Duct

ห้อง AHU (Air Handling Unit Room)

• ตรวจสอบโครงสร้างห้อง AHU ว่ามีรอยแตกร้าวหรือความเสียหายที่อาจส่งผลต่อการใช้งาน

• ตรวจสอบประตูและซีลกันรั่วว่าปิดสนิท ไม่มีการเสียหาย

• ตรวจสอบ คอยล์เย็น พัดลม และมอเตอร์ ว่าทำงานปกติ ไม่มีเสียงผิดปกติหรือการสั่นสะเทือนผิดปกติ

• ตรวจสอบ ถาดรองน้ำทิ้งและท่อระบายน้ำ ว่ามีการรั่วซึมหรืออุดตันหรือไม่

ช่องแนวตั้งสำหรับท่อลมและท่อน้ำ (Shaft)

• ตรวจสอบโครงสร้าง Shaft ว่ามีรอยแตกร้าวหรือการบิดเบี้ยวที่อาจทำให้ท่อภายในเสียหาย

• ตรวจสอบฉนวนหุ้มท่อลมและท่อน้ำว่ายังอยู่ในตำแหน่งเดิมและไม่มีการฉีกขาด

• ตรวจสอบการยึดท่อภายใน Shaft ว่ายังแข็งแรงและไม่มีการขยับออกจากจุดยึด

ท่อลม

• ตรวจสอบท่อลมหลักและท่อลมย่อยว่ามีรอยแตกร้าว หลุดจากจุดยึด หรือบิดเบี้ยวหรือไม่

• ตรวจสอบฉนวนกันความร้อนและฉนวนดูดซับเสียงว่าหลุดหรือเสียหายหรือไม่

• ตรวจสอบช่องระบายอากาศและ Grille ว่ายังอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้องและไม่เสียหาย

5. การตรวจสอบระบบไฟฟ้าและควบคุม

• ตรวจสอบ สายไฟ แผงควบคุม และเบรกเกอร์ ว่ามีรอยไหม้ หลุด หรือชำรุดหรือไม่

• ตรวจสอบ เซ็นเซอร์และระบบควบคุมอัตโนมัติ (BMS) ว่ายังทำงานได้ถูกต้องหรือไม่

• ตรวจสอบ มอเตอร์ พัดลม และคอมเพรสเซอร์ ว่ามีเสียงผิดปกติหรือการสั่นสะเทือนผิดปกติหรือไม่

6. การตรวจสอบประสิทธิภาพการทำงานของระบบ

• ทดสอบระบบเพื่อดูว่า การไหลของอากาศและอุณหภูมิ อยู่ในระดับปกติหรือไม่

• ตรวจสอบ แรงดันของน้ำและสารทำความเย็น ว่าอยู่ในค่าปกติหรือไม่

• ตรวจสอบ คอยล์เย็นและคอยล์ร้อน ว่ามีการอุดตันหรือรั่วซึมหรือไม่

7. การบันทึกผลการตรวจสอบและแนวทางแก้ไข

• บันทึกปัญหาที่พบและแนวทางแก้ไขในรายละเอียด

• กำหนดแผนซ่อมบำรุงสำหรับจุดที่ได้รับผลกระทบ

• จัดทำรายงานสรุปเพื่อประเมินความพร้อมของระบบก่อนนำกลับมาใช้งาน

หากพบความเสียหายร้ายแรง ควรหยุดการทำงานของระบบและแจ้งวิศวกรที่มีใบอนุญาตเพื่อตรวจสอบโดยละเอียดก่อนเปิดใช้งานระบบอีกครั้ง โดยเฉพาะอาคารสูงในกรุงเทพฯ ที่มีโครงสร้างซับซ้อนและต้องคำนึงถึงความปลอดภัยของผู้ใช้งาน

Acknowledgement:

"This article was generated with the assistance of ChatGPT, an AI language model, and subsequently reviewed and edited by the author."