🔥💧 ระบบดับเพลิง Pre-action – ระบบฉลาดที่ “คิดก่อนฉีดน้ำดับไฟ”

โดย จักรพันธ์ ภวังคะรัตน์

Head of Property and Asset Management, JLL Thailand

เลขาธิการ สมาคมบริหารทรัพย์สินแห่งประเทศไทย

3 June 2025

เมื่อพูดถึงระบบดับเพลิงอัตโนมัติในอาคาร หลายคนคงคุ้นเคยกับ “หัวสปริงเกลอร์” ที่จะฉีดน้ำทันทีเมื่อเจอความร้อนหรือเพลิงไหม้ ระบบนี้เป็นที่นิยมเพราะเชื่อถือได้และทำงานเร็ว ทว่าในบางพื้นที่ เช่น ห้องเซิร์ฟเวอร์ ห้องควบคุมไฟฟ้า หรือพิพิธภัณฑ์ การปล่อยน้ำโดยไม่ตั้งใจอาจสร้างความเสียหายมากกว่าไฟไหม้เสียอีก

ในกรณีแบบนี้ เราจำเป็นต้องมีระบบที่ “ฉลาดกว่า” ไม่ใช่แค่เร็ว แต่ต้อง รอบคอบ นั่นคือที่มาของระบบ Pre-action Sprinkler System

ระบบนี้ทำงานอย่างไร?

ระบบ Pre-action ไม่ได้ปล่อยน้ำทันทีเมื่อหัวสปริงเกลอร์สัมผัสความร้อน แต่จะมี “การยืนยันสองขั้นตอน” ก่อนปล่อยน้ำ นั่นคือ:

1. เมื่อมีควันหรือความร้อน ระบบตรวจจับเพลิงไหม้จะทำงาน ส่งสัญญาณให้วาล์วเปิดน้ำเข้าสู่ท่อสแตนด์บาย แต่ ยังไม่ปล่อยน้ำออก

2. หากมีเพลิงไหม้จนหัวสปริงเกลอร์สัมผัสความร้อนและเปิด น้ำจึงจะถูกฉีดออกมาจากหัวสปริงเกลอร์จุดนั้นเท่านั้น

กล่าวคือ ต้องเกิดทั้ง “ไฟ” และ “ควัน” พร้อมกัน น้ำถึงจะไหลออก นี่คือเหตุผลที่เรียกระบบนี้ว่า Pre-action – “คิดก่อนทำ”

แล้วมันดีกว่าระบบทั่วไปยังไง?

ข้อได้เปรียบของระบบนี้คือความแม่นยำและความปลอดภัย โดยเฉพาะในพื้นที่ที่เปียกไม่ได้ เพราะหากเกิดความผิดพลาด เช่น หัวสปริงเกลอร์เสียหาย หรือคนไปโดนโดยไม่ตั้งใจ ระบบท่อเปียกทั่วไปจะฉีดน้ำออกทันที แต่ระบบ Pre-action หรือระบบท่อแห้งจะยังไม่ปล่อยน้ำ จนกว่าจะมีสัญญาณจากระบบตรวจจับไฟไหม้ด้วย

ระบบนี้เหมาะกับอาคารแบบไหน?

ระบบ Pre-action มักถูกนำไปใช้ในพื้นที่ที่ความเสียหายจากน้ำอาจรุนแรงไม่แพ้ไฟไหม้ เช่น

• ห้อง Data Center / Server Room

• ห้องระบบไฟฟ้า ห้องเครื่องกำเนิดไฟฟ้า

• ห้องเก็บเอกสารราชการหรือเอกสารสำคัญ

• พิพิธภัณฑ์ หรือพื้นที่จัดแสดงงานศิลปะ

• ห้องทดลองหรือห้องวิจัย

ในพื้นที่เหล่านี้ ความผิดพลาดในการปล่อยน้ำแม้เพียงไม่กี่วินาทีก็อาจทำลายระบบหรือข้อมูลที่ประเมินค่าไม่ได้

มีข้อจำกัดหรือไม่?

แน่นอนว่าระบบ Pre-action มีข้อจำกัดที่ควรพิจารณาเช่นกัน ได้แก่

• ต้นทุนสูงกว่าระบบทั่วไป ทั้งค่าติดตั้งและค่าบำรุงรักษา

• มีความซับซ้อนมากขึ้น ต้องพึ่งพาระบบควบคุมและไฟฟ้า

• ต้องการทีมออกแบบและติดตั้งที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน

• ต้องการทีมบำรุงรักษาและใช้งานที่มีความรู้ความเข้าใจ

อย่างไรก็ตาม เมื่อเทียบกับคุณค่าที่ได้รับในการป้องกันความเสียหาย ระบบนี้ถือเป็นการลงทุนเพื่อความมั่นใจในระยะยาว

สรุป

ระบบดับเพลิง Pre-action ไม่ใช่แค่ระบบที่ฉีดน้ำดับไฟ แต่เป็นระบบที่ "คิดก่อนทำ" เพื่อให้มั่นใจว่าน้ำจะไม่สร้างปัญหาหากไม่ได้เกิดไฟไหม้จริง เป็นคำตอบสำหรับอาคารสมัยใหม่ที่ต้องการความปลอดภัยระดับสูง โดยเฉพาะกับทรัพย์สินที่มีมูลค่ามากหรือเสียหายไม่ได้เลย

ในโลกที่เทคโนโลยีและความเสี่ยงซับซ้อนขึ้นทุกวัน ระบบดับเพลิงก็ต้องฉลาดขึ้นด้วยเช่นกัน และระบบ Pre-action คือตัวอย่างของการออกแบบที่เข้าใจความเสี่ยงรอบด้าน พร้อมให้ความมั่นใจว่าถ้าเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันขึ้นมา เราได้ “คิดก่อนปล่อยน้ำ” เสมอ