🌈 DEI ในงานบริหารอาคาร: สร้างคุณค่าจากความหลากหลาย ความเท่าเทียม และการมีส่วนร่วม

จักรพันธ์ ภวังคะรัตน์

Head of Property and Asset Management, JLL Thailand

เลขาธิการ สมาคมบริหารทรัพย์สินแห่งประเทศไทย

21 July 2025

บทนำ: อาคารไม่ใช่แค่สิ่งปลูกสร้าง แต่คือพื้นที่ของผู้คน

ในอดีต งานบริหารอาคารอาจถูกมองว่าเกี่ยวข้องกับเพียงความสะอาด ความปลอดภัย ระบบแอร์ หรือค่าใช้จ่ายเท่านั้น แต่ในโลกยุคปัจจุบันที่เต็มไปด้วยความเปลี่ยนแปลงและความหลากหลาย การบริหารอาคารไม่สามารถแยกออกจาก “มนุษย์” ได้อีกต่อไป

หัวใจสำคัญของการบริหารอาคารยุคใหม่จึงไม่ได้อยู่แค่ใน “ประสิทธิภาพของระบบ”แต่คือ “ประสบการณ์ของผู้คน” ที่ใช้อาคารร่วมกันอย่างหลากหลายและนี่คือเหตุผลที่แนวคิด Diversity, Equity, and Inclusion (DEI) หรือ ความหลากหลาย ความเท่าเทียม และการมีส่วนร่วมกลายเป็นเรื่องจำเป็นในงานบริหารอาคาร—not just nice to have, but a must-have.

ความหมายของ DEI – เข้าใจให้ลึก ใช้ให้เป็น

🧩 Diversity (ความหลากหลาย)

คือการมีผู้คนที่แตกต่างกันทั้งด้านเพศ อายุ เชื้อชาติ ศาสนา การศึกษา ความสามารถทางร่างกาย/จิตใจ และประสบการณ์ชีวิต อยู่ในพื้นที่เดียวกันและร่วมมือกัน

ในบริบทของงานบริหารอาคาร ความหลากหลายหมายถึงการมีพนักงานหญิงในทีมช่าง ช่างรุ่นใหม่ทำงานร่วมกับหัวหน้ารุ่นเก่า หรือพนักงานจากชนชั้นวรรณะต่าง ๆ ได้อย่างเท่าเทียม

⚖️ Equity (ความเท่าเทียม)

คือการออกแบบนโยบายและโอกาสให้ทุกคน “เข้าถึงได้ตามความจำเป็นของแต่ละคน”ไม่ใช่การให้เท่ากันแบบเส้นตรง แต่คือการช่วยเหลือให้ถึงจุดหมายร่วมกัน

ตัวอย่าง:

• พนักงานที่มีภาระเลี้ยงดูผู้สูงอายุที่บ้าน อาจได้รับตารางทำงานแบบยืดหยุ่น

• พนักงานที่เรียนจบไม่สูง แต่มีทักษะดี ควรมีโอกาสได้เติบโตในสายงาน

💬 Inclusion (การมีส่วนร่วม)

คือการสร้างวัฒนธรรมที่ทำให้ทุกคนรู้สึกว่าเสียงของเขามีความหมาย ได้รับการฟัง และมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ

ในงานบริหารอาคาร นั่นหมายถึง การเปิดโอกาสให้พนักงานรักษาความปลอดภัยหรือแม่บ้าน เสนอไอเดียพัฒนางาน และได้รับการยอมรับอย่างจริงจัง

ทำไม DEI ถึงสำคัญในงานบริหารอาคาร?

1. อาคารคือพื้นที่ที่รวมความหลากหลายโดยธรรมชาติ

ผู้ใช้อาคารมีทั้งพนักงานออฟฟิศ คนพิการ ผู้สูงอายุ คนต่างชาติ คน LGBTQ+การให้บริการที่ตอบสนองทุกกลุ่มได้ดี ต้องเริ่มจากทีมงานที่มีความเข้าใจความหลากหลายนั้นด้วยใจ ไม่ใช่แค่ตามคู่มือ

2. สร้างทีมที่เข้มแข็งจากความเข้าใจซึ่งกันและกัน

องค์กรที่มี DEI จะมีทีมที่:

• มีความผูกพันต่อกัน

• ลดปัญหาความขัดแย้ง

• ทำงานเป็นทีมได้ดีกว่า

3. เพิ่มนวัตกรรมและการแก้ปัญหาแบบสร้างสรรค์

เมื่อทุกคนมีโอกาสเสนอความคิดเห็น ทีมงานจะสามารถคิดนอกกรอบและแก้ปัญหาที่ซับซ้อนได้เร็วขึ้น เช่น การออกแบบบริการใหม่สำหรับผู้สูงอายุ หรือการพัฒนาระบบสื่อสารที่เข้าถึงทุกกลุ่ม

4. ส่งผลดีต่อ ESG และชื่อเสียงองค์กร

DEI เป็นองค์ประกอบสำคัญของ ESG โดยเฉพาะในด้าน “S – Social” ที่นักลงทุนและผู้เช่าให้ความสนใจมากขึ้นเรื่อย ๆ

วัฒนธรรมแห่งความเคารพ: หัวใจของ Inclusion ที่มองข้ามไม่ได้

DEI จะไม่เกิดขึ้นเลย หากพื้นฐานของ “การเคารพกัน” ยังไม่ถูกสร้างขึ้น

การพูดดี เคารพกัน แม้จะต่างตำแหน่ง ต่างบริษัท ต่างบทบาท คือหัวใจที่ทำให้องค์กรเดินหน้าไปได้อย่างมั่นคง

วัฒนธรรมองค์กรที่ดี ต้องไม่มีการ...

• ใช้คำพูดดูถูก ประชด เสียดสี

• เหน็บแนมใส่กันในที่สาธารณะ

• ทำให้คนอื่นรู้สึกต่ำต้อยเพียงเพราะเขาเป็น “ผู้รับเหมา” หรือ “ช่างอาคาร”

ทุกคนมีบทบาทสำคัญ ไม่ว่าคุณจะเป็น...

• ผู้บริหารเจ้าของอาคาร

• ผู้จัดการจากบริษัทบริหารทรัพย์สิน

• พนักงานแม่บ้าน ช่าง รปภ.

• ผู้ใช้อาคาร หรือ Vendor จากภายนอก

ทุกคนต้องได้รับความเคารพในฐานะ “มนุษย์” ที่ทำหน้าที่ของตนเพื่อให้อาคารนี้เดินหน้าได้อย่างราบรื่น

ตัวอย่างวัฒนธรรมการพูดกันดี ๆ ที่ควรส่งเสริม

สถานการณ์	ไม่ควรพูด	คำพูดที่ควรใช้แทน
พนักงานทำผิดพลาด	“เรื่องแค่นี้ยังทำไม่ได้เลย?”	“ไม่เป็นไร เดี๋ยวเราดูด้วยกันว่าจะแก้ยังไงดี”
ช่างตอบช้าหรือแก้งานบ่อย	“จะต้องให้พูดกี่รอบ?”	“พี่ขออธิบายซ้ำอีกครั้งนะ อยากให้เข้าใจตรงกัน”
เจอ Vendor ที่ไม่ทำตามนัด	“บริษัทคุณแย่มาก”	“ตรงนี้ส่งผลกับงานมาก อยากให้เราช่วยกันดูว่าจะป้องกันครั้งหน้าอย่างไรดี”

กลยุทธ์การนำ DEI มาใช้จริง

1. เริ่มจากทีมภายใน

• วิเคราะห์ความหลากหลายของทีม

• ปรับการสรรหาให้เปิดรับคนจากกลุ่มเปราะบาง

• จัดอบรมหัวหน้างานเรื่อง unconscious bias

2. สะท้อน DEI ไปยังบริการ

• ป้ายประกาศที่ใช้ภาษากลางและไม่แบ่งเพศ

• มีช่องทางสื่อสารสำหรับคนพิการหรือผู้สูงอายุ

• รับฟังความเห็นจากผู้ใช้อาคารที่หลากหลาย

3. สร้างระบบและ KPI ที่ส่งเสริม DEI

• วัดความรู้สึกมีส่วนร่วมของพนักงาน

• ตั้งเป้าหมายสัดส่วนผู้หญิงในตำแหน่งผู้นำ

• มีเกณฑ์ประเมิน Vendor ที่ใส่ใจ DEI

กรณีศึกษา

🎯 อาคารสำนักงาน A

เปิดรับช่างอาคารหญิงและจัดอบรมเสริมทักษะในเวลา 1 ปี เธอสามารถเติบโตเป็นหัวหน้าช่าง และกลายเป็นต้นแบบให้กับพนักงานหญิงคนอื่น

สรุป: DEI ไม่ใช่แค่นโยบาย แต่คือวัฒนธรรมแห่งความเคารพที่ยั่งยืน

DEI ที่แท้จริง ไม่ใช่แค่การติดสติ๊กเกอร์ "เรายอมรับความหลากหลาย" แต่คือการสร้างวัฒนธรรมที่เห็นคุณค่าในตัวมนุษย์ทุกคนไม่ว่าเขาจะอยู่ในตำแหน่งใด ทำงานในบริษัทใด หรือแต่งกายแบบใด

งานบริหารอาคารที่ยั่งยืน คือการบริหาร "คนในอาคาร" ให้รู้สึกว่าเขาเป็นเจ้าของพื้นที่นี้พอ ๆ กับผนัง ลิฟต์ และเครื่องปรับอากาศ