“บันไดหนีไฟ” ไม่ใช่แค่ทางหนี แต่คือลมหายใจของความปลอดภัยในอาคารสูง

จักรพันธ์ ภวังคะรัตน์

Head of Property and Asset Management, JLL Thailand

เลขาธิการ สมาคมบริหารทรัพย์สินแห่งประเทศไทย

18 May 2025

ในฐานะ “ผู้จัดการอาคาร” บันไดหนีไฟเป็นหนึ่งในองค์ประกอบสำคัญของระบบความปลอดภัยชีวิต (Life Safety System) ที่ไม่อาจมองข้ามได้เลย การดูแลให้บันไดหนีไฟพร้อมใช้งานอยู่เสมอ ไม่ใช่แค่การปฏิบัติตามกฎหมายเท่านั้น แต่ยังหมายถึงความรับผิดชอบต่อชีวิตของผู้อยู่อาศัย ผู้เช่า และผู้มาใช้อาคารทุกคน

1. เข้าใจกฎหมาย กำหนดบทบาท

ตาม กฎกระทรวง ฉบับที่ 33 (พ.ศ. 2535) บันไดหนีไฟต้องมีจำนวน ขนาด ตำแหน่ง และวัสดุที่ถูกต้องตามข้อกำหนด โดยเฉพาะอาคารสูง อาคารขนาดใหญ่พิเศษ และอาคารที่มีการใช้งานหนาแน่น หากผู้จัดการอาคารละเลยแม้เพียงจุดเดียว อาจส่งผลให้ไม่สามารถผ่านการตรวจสอบประจำปี หรือถูกตั้งข้อหากรณีเกิดเหตุฉุกเฉิน

2. สิ่งที่ผู้จัดการอาคารควรตรวจสอบอย่างสม่ำเสมอ

• ความสะอาดและปลอดจากสิ่งกีดขวาง: ห้ามใช้บันไดหนีไฟเป็นที่เก็บของหรือวางสิ่งของใด ๆ

• ประตูหนีไฟต้องเปิดได้ตลอดเวลา และต้องปิดกลับได้อัตโนมัติ (Self-closing door)

• ไฟส่องสว่างและป้ายทางหนีไฟ: ต้องทำงานได้แม้ในกรณีไฟดับ ต้องมีไฟฉุกเฉิน (Emergency Light) สำรอง

• ช่องระบายอากาศหรือระบบอัดอากาศ (Pressurization System): ต้องตรวจสอบให้ทำงานอัตโนมัติเมื่อตรวจจับควัน

• ราวบันไดและพื้นทางเดิน: ต้องไม่ลื่น ไม่มีความเสียหายหรือจุดเสี่ยงสะดุดหกล้ม

• ทางออกสู่ดาดฟ้าหรือพื้นดิน: ต้องเปิดใช้งานได้และไม่มีสิ่งกีดขวาง

3. การซ้อมหนีไฟและการสื่อสาร

บันไดหนีไฟจะมีความหมายก็ต่อเมื่อผู้ใช้อาคารรู้จักและเคยใช้งานมาก่อน การซ้อมหนีไฟประจำปีต้องไม่ใช่แค่พิธีกรรม แต่ควรมีการให้ความรู้ การฝึกฝนการใช้งานบันไดหนีไฟจริง และการประเมินผลเพื่อปรับปรุง

4. บทบาทของ PM ในการสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัย

ผู้จัดการอาคารควรเป็นผู้นำในการสื่อสาร ส่งเสริม และสร้างความเข้าใจแก่ผู้เช่า พนักงาน และทีมบำรุงรักษา ให้เห็นถึงความสำคัญของบันไดหนีไฟ เช่น

• ส่งสารเตือนภัยที่เข้าใจง่ายและน่าเชื่อถือ

• ติดป้ายเตือนให้ชัดเจน (ห้ามวางของ, ทางหนีไฟ ฯลฯ)

• ใช้ช่องทางออนไลน์/แจ้งเตือนในลิฟต์/ระบบ BMS ให้ผู้ใช้อาคารรับรู้เมื่อมีการซ่อมบำรุงหรือปิดการใช้งานชั่วคราว

5. บทสรุป

“บันไดหนีไฟ” ไม่ได้มีไว้เพียงให้ถูกกฎหมาย แต่เป็นด่านแรกของการปกป้องชีวิต

ผู้จัดการอาคารที่ให้ความสำคัญกับระบบหนีไฟและมีแผนการบำรุงรักษาเชิงรุก ไม่เพียงยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยของอาคาร แต่ยังสร้างความมั่นใจให้กับผู้ใช้อาคารอย่างยั่งยืน