9 ขั้นตอนฟื้นฟูหาดใหญ่หลังน้ำท่วม

จักรพันธ์ ภวังคะรัตน์

Head of Property Management, JLL Thailand

เลขาธิการ สมาคมบริหารทรัพย์สินแห่งประเทศไทย

25 November 2025

จากน้ำที่ไหลผ่าน…สู่เมืองที่เข้มแข็งกว่าเดิม

น้ำท่วมใหญ่ไม่เพียงทิ้งร่องรอยความเสียหายไว้ตามบ้านเรือนและถนน แต่ยังทิ้งคำถามสำคัญว่า “เราจะลุกขึ้นอย่างไรให้เร็วและมั่นคงกว่าเดิม”การฟื้นฟูหลังน้ำลดไม่ใช่เพียงเรื่องของการทำความสะอาด แต่คือการซ่อมแซมทั้งร่างกาย จิตใจ และชุมชนให้กลับมายืนได้อีกครั้ง

บทความนี้เรียบเรียงจากแนวทางของ Los Angeles Fire Department (LAFD) โดยปรับให้เข้ากับบริบทของหาดใหญ่ เพื่อเป็นคู่มือสำหรับทุกครอบครัว อาคาร และชุมชนที่กำลังเริ่มต้นใหม่หลังน้ำท่วม

1. ดูแลตัวเองก่อนเริ่มฟื้นฟู

ก่อนจะดูแลบ้านหรือทรัพย์สิน ต้องเริ่มจากดูแลร่างกายและจิตใจของตัวเองให้พร้อมที่สุด สวมรองเท้าบูท ถุงมือ หน้ากาก และเสื้อแขนยาวทุกครั้งเมื่อเข้าเขตน้ำท่วม หลีกเลี่ยงการสัมผัสน้ำโดยตรง และล้างมือด้วยสบู่บ่อย ๆ หากมีบาดแผลหรืออ่อนเพลีย ควรพักหรือเข้ารับการตรวจจากแพทย์เพราะคนคือหัวใจของการฟื้นฟู หากเรายังไม่แข็งแรง เมืองก็ยังลุกไม่ขึ้น

2. ตรวจสอบความปลอดภัยของบ้าน

อย่ารีบเข้าไปในบ้านโดยไม่ตรวจสอบสภาพ ตรวจผนัง เพดาน พื้น และเสาโครงสร้างว่ามีรอยร้าวหรือทรุดตัว ปิดเบรกเกอร์ไฟฟ้า และห้ามแตะต้องอุปกรณ์ไฟฟ้าที่เปียกน้ำ ตรวจระบบน้ำ สุขาภิบาล และท่อน้ำทิ้งก่อนใช้งาน บ้านที่ปลอดภัยคือจุดเริ่มต้นของการกลับมามีชีวิตปกติอีกครั้ง

3. บันทึกความเสียหายและวางแผนฟื้นฟู

การเก็บข้อมูลตั้งแต่วันแรกคือหลักฐานสำคัญสำหรับการขอเยียวยาและการซ่อมแซมในอนาคต ถ่ายรูปความเสียหายทุกจุดก่อนเริ่มทำความสะอาด เก็บใบเสร็จและค่าใช้จ่ายทั้งหมดไว้เป็นหลักฐานติดต่อหน่วยราชการ หรือบริษัทประกัน เพื่อขอคำแนะนำและการช่วยเหลือ การวางแผนคือการควบคุมอนาคตของตัวเอง ไม่ใช่ปล่อยให้เหตุการณ์ควบคุมเรา

4. ทำให้บ้านแห้งและสะอาด

หลังน้ำลด ความชื้นและโคลนคือภัยเงียบที่ต้องจัดการให้เร็วที่สุด เปิดประตูและหน้าต่างเพื่อระบายอากาศใช้พัดลมช่วยเร่งการระเหยของน้ำ ล้างคราบโคลนออกจากพื้น ผนัง และเฟอร์นิเจอร์ก่อนเริ่มซ่อม บ้านที่แห้งคือบ้านที่เริ่มหายใจได้อีกครั้ง

5. ตรวจระบบไฟฟ้า น้ำ และสุขาภิบาล

ระบบเหล่านี้คือโครงสร้างพื้นฐานของการกลับมาใช้ชีวิต ให้ช่างไฟที่มีใบอนุญาตหรือมีความชำนาญตรวจสอบระบบไฟก่อนเปิดใช้งาน ตรวจสอบท่อน้ำและท่อระบายน้ำว่าไม่มีรั่วซึมหรืออุดตัน ตรวจเครื่องใช้ไฟฟ้า เช่น ปั๊มน้ำ เครื่องทำน้ำอุ่น และเครื่องปรับอากาศ อย่าเปิดใช้งานเองหากยังไม่ได้รับการตรวจ เพราะไฟฟ้าและน้ำอาจกลายเป็นอันตรายได้

6. ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อ

น้ำท่วมอาจพาเชื้อโรคมาด้วยโดยเราไม่รู้ตัว ล้างพื้นและผนังด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ เช่น คลอรีนเจือจาง ทิ้งอาหารที่โดนน้ำหรือตกค้างในที่เปียก ซักเสื้อผ้า ผ้าม่าน และเครื่องนอนในน้ำร้อนหากเป็นไปได้ บ้านสะอาดคือบ้านที่ปลอดภัยสำหรับทุกคนในครอบครัว

7. ขอรับความช่วยเหลือจากหน่วยงานรัฐและชุมชน

หลังภัยพิบัติ หน่วยงานภาครัฐและเอกชนมักมีมาตรการช่วยเหลือ ติดต่อหน่วยราชการตรวจสอบโครงการเยียวยาหรือหน่วยงานประกันภัย อย่าลังเลที่จะขอความช่วยเหลือ เพราะการยื่นมือออกไปคือการเริ่มต้นอีกครั้งอย่างมีศักดิ์ศรี

8. ซ่อมแซมด้วยความรู้และหัวใจที่เรียนรู้

ซ่อมบ้านครั้งนี้ให้ดีกว่าครั้งที่แล้ว เลือกช่างที่มีประสบการณ์และใบอนุญาต ใช้วัสดุกันน้ำ เช่น ปูนกันซึม ผนังยกขอบสูง หรือโครงสร้างยกพื้น ติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันน้ำย้อน เช่น check valve และพิจารณาสร้างผนังป้องกันน้ำท่วม ทุกครั้งที่ซ่อมคือโอกาสสร้างบ้านที่แข็งแรงกว่าเดิม

9. เตรียมพร้อมสำหรับครั้งต่อไป

หาดใหญ่ยังคงเป็นพื้นที่เสี่ยงจากทั้งฝนตกหนักและน้ำจากคลองอู่ตะเภา วางแผนหนีภัยและจุดรวมพลของครอบครัว จัดเตรียมกระเป๋าฉุกเฉินที่มีเอกสาร ยา และของใช้จำเป็น ยกเครื่องใช้ไฟฟ้าให้อยู่สูงกว่าระดับน้ำท่วมที่เคยเกิดขึ้น ติดตามข่าวจากกรมอุตุนิยมวิทยาและเทศบาลหาดใหญ่อย่างสม่ำเสมอ เราอาจหยุดฝนไม่ได้ แต่เราสามารถเตรียมตัวให้ไม่จมน้ำอีก

บทสรุป

การฟื้นฟูหลังน้ำท่วมไม่ใช่เพียงการซ่อมแซมสิ่งของที่เสียหาย แต่คือการเยียวยาความหวังของเมืองทั้งเมือง ทุกคราบโคลนที่ล้างออกคือสัญลักษณ์ของความพยายาม ทุกบ้านที่เปิดไฟได้อีกครั้งคือสัญญาณของการกลับมามีชีวิต

หาดใหญ่เคยลุกขึ้นมาได้ และครั้งนี้ก็จะทำได้อีก